भारत सरकार आणि NPCI कडून UPI व्यवहारांसाठी काही नवे नियम जाहीर करण्यात आले आहेत. या नव्या नियमांचा उद्देश डिजिटल व्यवहार अधिक सुरक्षित, पारदर्शक आणि वापरकर्त्यास अनुकूल बनवणे आहे. चला तर जाणून घेऊया 2025 मध्ये लागू होणारे UPI चे हे नवे अपडेट्स तुमच्यावर कसे परिणाम करतील.
UPI व्यवहारासाठी सक्तीची मोबाईल अ‍ॅक्टिव्हिटी
नवीन नियमानुसार, जर एखाद्या युजरने 1 वर्षापेक्षा जास्त काळ UPI वापरले नसेल, तर त्याचा UPI आयडी बंद केला जाईल. यामुळे निष्क्रिय ID वापरून होणाऱ्या फसवणुकीला आळा बसेल.
UPI व्यवहारांची मर्यादा (Limit Update)
नवीन नियमानुसार, काही खासगी अ‍ॅप्सवर एकाच दिवशी UPI द्वारे केल्या जाणाऱ्या व्यवहारांवर मर्यादा निश्चित करण्यात आली आहे.
उदा. ₹1 लाख प्रति दिवस मर्यादा कायम ठेवली आहे, पण शैक्षणिक संस्थांसाठी व आरोग्य व्यवहारांसाठी ही मर्यादा वाढवून ₹5 लाख करण्यात आली आहे.
‘UPI लाइट’ साठी बूस्ट
छोट्या व्यवहारांसाठी ‘UPI Lite’ आता अधिक प्रोत्साहित केला जात आहे. यात इंटरनेट शिवाय व्यवहार करता येतात. हे फीचर ग्रामीण भागासाठी फायदेशीर ठरेल.
फसवणूक टाळण्यासाठी नवीन सुरक्षा फीचर्स
बँका आणि अ‍ॅप्सना आता व्यवहार करताना रिअल-टाइम अलर्ट पाठवणे आवश्यक आहे. तसेच, नवीन डिव्हाइसवर लॉगिन करताना OTP शिवाय चेहरा ओळख किंवा फिंगरप्रिंट वापरणे बंधनकारक होणार आहे.
UPI व्यवहारांवर शुल्क?
सध्या सामान्य ग्राहकांसाठी UPI व्यवहार पूर्णपणे मोफत आहेत. मात्र व्यापारी व्यवहार (PPI आधारित QR वापरून) वर काही अंशतः शुल्क आकारले जाऊ शकते. याचा सर्वसामान्य युजर्सवर काहीही परिणाम होणार नाही.
24×7 हेल्पलाइन अपडेट
नवीन नियमांनुसार, UPI व्यवहारांबाबत अडचणी आल्यास त्वरित मदतीसाठी हेल्पलाइन सेवा 24×7 उपलब्ध असेल. ‘DigiSaathi’ ही NPCI ची मदत सेवा यासाठी महत्त्वाची भूमिका बजावेल.
शेवटचा निष्कर्ष:
नवीन UPI नियम हे डिजिटल व्यवहार अधिक सुरक्षित, सोपे आणि विश्वासार्ह बनवण्यासाठीच आहेत. जर तुम्ही नियमितपणे UPI वापरत असाल, तर तुम्हाला काहीही त्रास होणार नाही — उलट अनुभव अधिक चांगला होईल!
